ادب صنعتی

حول و حوش جنگ جهانی اول ایرانِ گرفتار در چنگال قحطی ، با 12 میلیون نفر جمعیت جنگ جهانی اول را پشت سر گذاشت ، نیز با زخم هایی که یکی پس از دیگری سر باز می کردند . اوضاع ایران در پی جنگ] 1914-1918م./ 1293-1297ش. [بسیار آشفته و نگران کننده بود ، زیرا گر چه اعلام بی طرفی کرده بود دو میلیون نفر از جمعیت دوازده میلیونی اش دچار قحطی و بیماری های واگیردار ناشی از آن بودند. لشکرهای متخاصم غلات و سایر محصولات زراعی را نابود کرده و کشور را به این روز انداخته بودند (در زمانه پنج شاه ، ص105) . انگلیس و متفقین اش هم که ایران را یکی از میدان های جنگ با آلمان و عثمانی قرار داده بودند از خسارت های جنگ بی نصیب نماندند. خسارت بزرگ آنان نابود نشدن و باقی ماندن آلمان به عنوان شاخص ترین قدرت در جبهه متحدین بود ؛ کشوری که 20 سال بعد دائرمدار اصلی راه افتادن یا تداوم جنگ جهانی دوم بود . آلمانی ها در دوران جنگ به شورش های ایلاتی علیه انگلیسی ها ، خرابکاری در تاسیسات نفتی ، و ایجاد بی ثباتی سیاسی به منظور ایجاد یک اتحادیه ایرانی – آلمانی مبادرت ورزیدند . آلمانی ها در آغاز سال 1915 (1293) در نزدیکی کرمانشاه از مرز ایران گذشتند . اقدامات آلمانی ها شامل تبلیغات علیه متفقین ، بیرون کشیدن پول در مقیاس وسیع از بانک شاهنشاهی ایران که آن را در آستانه ورشکستگی قرار داد ، تشویق ترور و گروگانگیری ، و به ویژه بسیج ایلات جنوب علیه انگلیسی ها به کمک واسموس بود که آنها را به عقب نشینی تا بندر بوشهر وادار کرد . ویلهلم واسموس دیپلمات آلمانی بود. او در اولندورف در نزدیکی هانوور به دنیا آمد. پس از تحصیل در رشته‌های حقوق و شرق‌شناسی در سال ۱۹۰۹ به خدمت وزارت خارجه آلمان درآمد و در سال ۱۹۰۹ با مقام معاون کنسول (کن, ...ادامه مطلب