ادب صنعتی

فی الجمله ، کودتای سوم اسفند احمد شاه ، در هنگام کنارگذاشته شدن پدرش محمدعلی شاه از قدرت ، نوجوانی بود . چند سالی صبر کردند تا جوان شد و در 1293 ش. تاجگذاری کرد . انگلیس به طرق مختلف میخ قدرت در سرزمین ما کوبیده بود تا خیمه خود را برپا نگه دارد . از جمله با بعضی از خانها یعنی قدرتها و حکومتهای محلی ارتباط برقرار کرده بود. گاهی به آنها باج هایی می داد تا همصدا و همقدمش باشند. در عوض آنها – مثلا خاندان هایی از بختیاری ها یا طرفداران شیخ خزعل - مراقبت از لوله های نفت و منافع دیگر انگلیس را بر عهده می گرفتند. 1293 تا 1297 (1914 تا 1918) سال های جنگ جهان اول هم بود. روسیه تا کرج پیشروی کرده بود. احمدشاه بعد از قرارداد 1919 نطقی در مجلس ضیافت امپراتور انگلستان کرده بود که به مذاق شان خوش نیامده بود و دلخور شده بودند ؛ خصوصا که از قبل هم بریتانیا قاجار را متمایل به روسیه می دانست . بیراه هم نمی گفتند. محمدعلی شاه مستقیما از روسها پول می گرفت (پایان پادشاهی ، ص14) . قرارداد 1919 بین وثوق الدوله نخست وزیر ایران و کاکس وزیر مختار انگلیس سندی بود برای وام گرفتن و ارائه خدمات به انگلیسی ها در ایران به خرج ایرانی ها . در ماده سوم قرارداد تشکیل قوه ای متحدالشکل در ایران پیش بینی شده بود و بنا به ضمیمه محرمانه قرارداد ، احمدشاه و جانشینانش به شرط مشاوره در تصمیمات تحت حمایت انگلیس قرار می گرفتند . سپرده شدن زمام امور مالی و نظامی ایران به انگلیسی ها طبق بندهای قرارداد ، به معنای واگذاری زمام ایران به انگلیسی ها بود ؛ به ویژه آنکه وقتی قراردادی بین دو کشور به امضا می رسد ، حق مخالفت و دخالت از هر فرد یا کشور دیگری سلب می شود. در حاشیه این قرارداد اتفاقات مهمی رخ می داد. انگلیس قوی ترین , ...ادامه مطلب

انگلستان کشوری شناخته می شود که تا دیرزمانی به مدد سیاست و قدرت و برخورداری از منابع مادی و مالی و انسانیِ ملتها به سیطره بر سرزمینی دست یافته که آفتاب در آن غروب نمی کرده است . هنوز هم این کشور در چرخه روابط بین الملل و موازنه و منازعه قدرت میان قدرتها یا دولتهای جهان کشوری مهم و اثر گذار به شمار می آید . ایران دراین چرخه ، کشوری بوده و هست که به ملاحظه ویژگی های درونی از قبیل ثروت های طبیعی و ویژگی های بیرونی از قبیل مختصات منطقه ای ، جهانی و ژئوپلیتیک ، توانسته و می تواند مطمح نظر قدرت های جهانی از جمله انگلستان باشد . در این بین ، این واقعیتی است که انگلستان پیشقراول انقلاب صنعتی در جهان بوده و از سویی ایرانِ متکی بر پیشینه فرهنگی و تمدنی خود همواره از ظرفیت اثرگذاری بر معادلات جهانی برخورداری داشته است . طبیعی است که انگلستانِ مبتلا به نگاه استعماری همواره ایران را در منظر توجه ویزه خود نگاه می داشته تا بتواند از مزیت های استراتژیک قطعه ای از جهان به نام ایران در پیشبرد طرح ها و برنامه های خود استفاده کند. هم این ملاحظات بوده است که باعث شده تا نقش انگلستان در تاریخ معاصر ایران خاصه در محدوده زمانی مشروطه تا سوم اسفند بارز باشد . این در حالی است که انگلستان و هر قدرت دیگری که معطوف به امیال خود پای تصرف به هر کشور از جمله ایران می گذارد ، برنامه های خود را با طرح و دسیسه به موازات قدرت نمایی و اعمال قدرت پیش برده و در عین حال در تصویری که از خود ارائه می کند ، دستکش مخمل دیده می شود و نه مشت آهنین . انگلستان وانمود می کرده است که در ایران به دنبال عمران و آبادانی است ، حال آنکه هدف اصلی این کشور استعمار و استثمار بوده است . مشروطه منزل آغازین این بحث است ، در کشوری که تا, ...ادامه مطلب