ادب صنعتی

نقش کلیدی در تصویب کاپیتولاسیوناز جمله نقطه‌هاي ننگين در پروندة شريف امامي تصويب كاپيتولاسيون در زمان رياست وي بر مجلس سناست. اين لايحه كه در اصل در دولت علم طراحي شده بود، مهر 1343 با رسيدن نخست وزيري به حسنعلي منصور از ناحية وي در سنا به بحث گذاشته شد. مجلس سنا كار بررسي طرح لايحة جديد را نزديك نيمه شب و در پايان جلسه‌اي كه با موضوع ديگري نزديك چهارده ساعت به درازا كشيده بود آغاز كرد. احمد ميرفندرسكي معاون وزير امورخارجه – با گونه‌اي خيمه شب بازي و سوء استفاده از خستگي نمايندگان – در حاشية سخنش در مورد سازمان مركزي آمار گفت: و نسبت به لايحة ديگر استدعاي فوريت مي‌كنم براي اينكه بشود امشب يك مطلب [كه] كاملاً ساده و عادي است تصويب شود. 126وي هنگامي كه به رياست مجلس مؤسسان سوم انتخاب شد در راستاي غير سياسي كردن كشور در پاسخ خبرنگار پارلماني كيهان در يك مصاحبه اختصاصي گفت: حسب الامر شاهنشاه آريامهر مجلس موسسان يك مجلس ملّي است و به هيچ وجه نبايد جنبه حزبي داشته باشد. بنده به عرض رسانيدم كه كوشش خواهيم كرد مجلس موسسان جنبة حزبي به خود نگيرد. 127 وي در توجيه اقدام خود البته پيراستن اين مجلس از حزب ايران نوين منصور را مطرح مي‌كرد: «من در مجلس مؤسسان ميدان فعاليت را از دست حزب ايران نوين كه اكثريت را در اختيار داشت خارج نمودم و قدرت كامل را شخصاً كه فرد بيطرفي هستم به دست گرفتم و برنامه كار مجلس موسسان به صورتي انجام شد كه افكار عمومي و رجال سياسي كشور هرگز مجلس موسسان را تحت تأثير حزب ايران نوين نمي‌دانستند.» 128 اما مطلب چيز ديگري بود. «گروهها يا افرادي كه از دوستي و همدستي با هويدا و حزب او [ايران نوين] بركنار مانده بودند در جهت تخريب موقعيت آنها گام برمي‌داشتند. از جمله مي‌توان , ...ادامه مطلب

نسبت با اصحاب سیاست و قدرت در امریکابه نظر مي‌رسد كه طرح و سناريو براي ايجاد گونه‌اي وجاهت لااقل در بخشهايي از جامعه به نفع شريف امامي بي تأثير نبوده است: «طرفداران جبهه ملي و عناصر توده‌اي سابق كه در زمان نخست وزيري مهندس جعفر شريف امامي شديدترين مبارزه‌ها را با او مي‌كرده‌اند اكنون در مجالس و محافل از وي به نيكي ياد مي‌كنند و مي‌گويند شريف امامي مي‌خواست با استفاده از رقابت دو سياست روس و امريكا كارخانة ذوب آهن را بسازد.... و قراردادهاي منعقده بين سازمان برنامه و كمپانيهاي خارجي را لغو كند.» 68در فرمي كه مشخصات وي ارائه شده، در خصوص سوابق و تمايلات سياسي وي آمده: «سوسياليست فكر مي‌كند.» يا آنكه: «متمايل به سياست امريكا و داراي افكار سوسياليستي مي‌باشد.» 69 حال آنكه – به قول فردوست - «او فردي با هوش و پرحافظه و مسلط بر اعصاب و كارهاي مملكتي بود. فوق‌العاده سياستمدار و از دولتمردان درجه يك دوران محمدرضا بود. نقش او هم مورد تمايل انگليس و هم امريكا بود و با هر دو سياست رابطة حسنه داشت.»70 با اين تفاوت كه همزمان با نخست وزيري شريف امامي در سال 1339 روي كار آمدن كندي در امريكا و تفاوت و تحول انتقادي در رابطه وي با محمدرضا پهلوي، اعوجاجي در اين رابطة حسنه ميان شريف امامي و امريكا پديد آورد و اين زماني بود كه در قطب مقابل قدرتهاي جهان يعني شوروي وقت، خروشچف با ابتكارات تازه‌اي در صحنة بين‌الملل ظاهر شده بود.در يك سو خروشچف رنگين كماني از رهبران كشورهاي كمونيست و جهان سوم را در مسكو گردآورد و موفقيت او در ايجاد چنين اجتماعي نگاه جهانيان را به سوي كرملين گرداند. در مسكو علاوه بر تمام رهبران اروپاي شرقي، كاسترو، نهرو، ناصر، تيتو، نكرومه و سوكارنو نيز حاضر بودند. خروشچف پس از اين پيرو, ...ادامه مطلب

25 تیر 1396 در همین وبلاگ بخشی از مطلبی بلند نوشته خود را منتشر کردم در باره جعفر شریف امامی که ویژگی های مختلفی داشته است از جمله گرفتن سهمی معادل 5 درصد از بسیاری از قراردادهایی که در آنها مدخلیتی می یافته است. در وبگردی امروز و در سایت موزه اسناد صنعت نفت متوجه شدم که دو سال بعد از مطلب مورد اشاره ، کتابی به همین نام منتشر شده است ، این بار با مصداق هایی نسبتا مشابه اما در مورد شخصیتی اساسا متفاوت . یادداشت سایت مزبور چنین است :آقاي پنج درصدكتاب" Mr. Five Percent آقاي پنج درصد" نوشته جاناتن كالين پژوهشگر آمريكائي است كه در سال 2019 منتشر شده است.كتاب شامل يك مقدمه، سه بخش، يك نتيجه‌گيري و دو ضميمه است و حاوي تعداد معدودي نقشه‌هاي محلي جغرافيائي و البته تعداد بيشتري عكس و تصاوير تاريخي است.اين كتاب شرح سرگذشت و زندگينامه كالوست گلبنكيان، سرمايه دار،تاجر و دلال ارمني تبار تبعه امپراطوري عثماني است كه به واسطه عقد قراردادهاي نفتي با كمپاني‌هاي اكتشاف و استخراج و بهره برداري نفت در حوزه جغرافيائي امپراطوري عثماني و اخذ پنج درصد سهم الامتياز از سهم هر قرارداد، به آقاي پنج درصد شهرت يافت.كتاب شرح كاملي از فعاليت‌هاي شخصي و حرفه‌اي گلبنكيان از اوان زندگي تا هنگام مرگ در سال 1955 و تبديل شدن به ثروتمندترين مرد جهان با استفاده از اسناد و مدارك آرشيوي موجود در موسسه گلبنكيان در ليسبون ارائه مي‌دهد و مطالعه آن از جهت آشنائي با چگونگي رشد صنايع نفتي و گسترش دامنه فعاليت شركت‌هاي عظيم نفتي قبل و پس از جنگ اول جهاني و ايجاد كارتل‌هاي بزرگ نفتي در خاورميانه با نقش آفريني يك تاجر و دلال زبردست ، بسيار مفيد و آموزنده است. بخوانید, ...ادامه مطلب

ثروت، مؤلفه قدرتدر يك فرم مشخصات كه جعفرشريف امامي در 52 سالگي در 1341 پركرده، در مقابل كلمة «اعتيادات» نوشته شده: «ندارد.» پرسيده‌اند: در كداميك از نقاط كشور ملك داريد؟ پاسخ داده شده: «در ورامين و ساوه.» و جاي ديگر «وضع مالي، عالي است.» اما در فرم ديگري كه گويا در خصوص وي تنظيم شده، مقابل كلمة «محاسن» خالي است اما مقابل «معايب» آمده: «اصولاً تاجر پيشه است.» 17چنين مي‌نمايد كه افزودن بر ثروت و سرمايه علاوه بر ارضاي حسّ فزون طلبي و دنياخواهي براي سياستمداري كه به شيوه‌هاي معمول از قبيل تحزب و حزب‌پردازي و ميتنيگ راه انداختن اقبال نشان داده، به مثابه مؤلفه قدرت در تحكيم حضور سياسي نيز بوده است. او نيز تجسمي است از رجال دوران پهلوي كه حب مقام و جاه از سيمايشان مي‌درخشد. نگاه به قسمتي از مدالها و نشانهاي او حاكي است كه وي نيز در اين راه حد اشباع نداشته و حدّ و مرزي نمي‌شناخته است. 18بخشي از اقدامات شريف‌امامي در «پيمودن پله‌هاي ترقي» مبتني بر دوستيهاي وي بارجال سياسي و دولتمردان بوده است: «چون با مرحوم رزم‌آرا دوست بودند در زمان نخست وزيري ايشان به وزارت راه رسيده» 19 و بخشي ديگر با كمك چهره‌هايي چون احمد آرامش و عبدالله معظمي . شريف امامي برادرزن آرامش و معظمي برادرزن شريف امامي بود: «با توجه به انتساب ايشان – شريف امامي وزير صنايع و معدن و برادر زن آرامش – با معظمي‌ها و دارو دسته مصدق، اقدامات اخير آقاي مهندس شريف امامي از قبيل انتقال كارخانجات صنعتي از سازمان برنامه به وزارت صنايع و معادن... و سرو صداهايي كه اخيراً از طرف مديران كارخانجات داخلي به منظور جلوگيري از صدور پنبه به خارجه صورت گرفته همه طبق نقشه معيني است كه از طرف مهندسين و اعضاي حزب ايران و طرفداران مصدق جهت ايجاد, ...ادامه مطلب

نسبت با اصحاب سیاست و قدرت در آلمانسالهاي نخست شكل‌گيري شخصيت جعفرشريف امامي در رابطه با آلمان گذشته است. وي پس از آنكه تحصيلات در مدرسه آلماني در ايران را به پايان رساند، همراه سي تن ديگر از طرف وزارت راه به آلمان اعزام شد و افزون بر هجده ماه در رشتة مربوط به راه‌آهن تحصيل كرد. در مورد اين سفر تحصيلي كه در سال 1309 پايان يافت 48 خودش مي‌گويد: «تحصيلاتي كه من كردم اول در مدرسه شرف بود و بعد به مدرسة آلماني رفتم [در تهران] آنجا در واقع متوسطه را در قسمت فني تمام كردم. بعد براي رفع احتياجات راه‌آهن عده‌اي در حدود سي نفر از وزارت راه مي‌فرستادند به آلمان و من جزو آن هیئت به آلمان فرستاده شدم. در آلمان، در براندن بورگرتسنترال شوله (branden burger zentral schule)در مدرسه سنترال كه مدرسة راه‌آهن بود هجده ماه در رشته‌هاي مختلف راه‌آهن تحصيل كرديم و بعد به ايران مراجعت كرديم.» 49چهل سال بعد، فردي به نام علي محمد يوسفي – 50 كه گاهي «امضا محفوظ» مي‌كرد – در نامه‌هاي تخريبگرانه‌اش به مقامات و مسئولان به اعتبار همين سابقه وي را تعمير كار لوكوموتيو مي‌خواند: «جناب آقاي سفير كبير دولت ممالك متحده امريكا ... در كدام مملكت مرسوم است كه يك نفر تعمير كنندة لوكومتيو را در رأس عاليترين مقام بگذارند؟» 51شريف امامي در عالم جواني – در ايام تحصيل در آلمان – عكسي به يادگار با پرچم هيتلري مي‌گيرد همراه با نشانه‌هايي از تعلق خاطر. حدود پنجاه سال بعد هنگامي كه وي به چهرة مورد اعتماد شاه تبديل شده، اين عكس دستماية منسوب كردن وي به تمايلات آلمان دوستانه مي‌شود. فردي با امضاي مستعار «آنتونيو» در تاريخ 6 آذر 1357 از برلين ، شريف امامي را از توطئه‌اي كه همزمان با نخست وزيري وي طراحي اما خنثي شده با خبر مي‌كن, ...ادامه مطلب

«آقاي پنج درصد» (مروري برزندگي جعفرشريف امامي) محمد حسن صنعتي   جعفر شريف امامي فرزند حاج شيخ نظام العلما و برادرزادة نظام الاسلام امام جمعه سابق تهران روز 17 شهريور سال 1289 در تهران به دنيا آمد. پدرش پيشكارميرزا ابوالقاسم امام جمعه بود.1 وي در سال 1335 با دختر معظم السلطان2 ازدواج نمود و داراي سه , ...ادامه مطلب