ادب صنعتی

احمدشاه و رضاخانشاهان قاجار – چه ناصرالدین شاه که بواسیر داشت و چه مظفرالدین شاه که از فرط خوشگذرانی در ولایتعهدیِ طولانی پیر شده بود – از وقتی راه سفر غرب را پیدا کرده بودند به بهانه های مختلف از صدراعظم ها می خواستند پول فراهم کنند تا آنها – بس که خدمت کرده خسته شده بودند! – راهی فرنگ شوند و خستگی بتکانند . احمدشاه هم دست کمی از اسلاف خود نداشت خصوصا که مریض احوالی از همان نوجوانی در ناصیه اش پیدا بود و همواره در دور و نزدیک پایتخت بود به گونه ای که به واسطه سفرهای پرهزینه خارج ، سلطنتش "سلطنت تلگرافی" خوانده شده است . یکی از خواندنی های جالب تاریخ معاصر نوع تلگراف هایی است که در واپسین سال های حکومتش بین او و رضا خان مبادله شده است ؛ نوع اصطلاحات ، "مشکلات سفر در داخل" ، "خبر فوت محمدعلی شاه" در سانرموی ایتالیا ، "سفر احمدشاه به اسپانی" ، "مشکلات تهیه بلیط و سفر با کشتی" (ر. ک : "سلطنت تلگرافی(2) اسنادی از واپسین سال های حکومت (احمدشاه)") . در چنین شرایطی از مملکت داری ، رضاخان میرپنج برای انگلیسیها به قدری اهمیت یافت که حاضر شدند یکی از قدیمی ترین و بهترین مهره های خود یعنی سیدضیاء طباطبایی را برای او خرج کنند تا مقدمات سلطنت او فراهم شود. از فرماندهی قشون قزاق تا وزارت جنگ، راه کوتاهی نبود که به سادگی طی شود و ازسوی دیگر تغییر سلطنت واردآوردن ضربه هایی به سلطنت قاجاریه را می طلبید که کودتای سوم اسفند از جمله این موارد به شمار می رود. رضاخان ازآن پس عضو ثابت تمامی کابینه های دولت شد تا سرانجام به رئیس الوزرایی و پادشاهی ایران رسید. بی شک او تنها افسر نظامی ایران نبود که می توانست به مقامات بالاتر ارتقا یابد و توان حکومت بر ایران را پیدا کند اما احتمالا پیشتر توانسته بود, ...ادامه مطلب

روی کار آمدن احمدشاهانگلستان کماکان یادش هست که برای پیشرفت کارها گاهی باید رفتارهای رقیب را نادیده گرفت . سال 1912م. ، دقیقا 16 بهمن 1290ش. جنایت روسها در تبریز لاپوشانی می شود . به قول احمدکسروی : داستان کشتار پانصد تن بچه و مرد ]در تبریز[ انگلیسیان را تکان داد و در آن باره پرسشی از نماینده سیاسی خودشان در تهران کردند و او پرسشی از کنسول تبریز کرد و کنسول تبریز پاسخی داد که ما آن را در کتاب آبی می یابیم ، بدین سان : اینکه گفته اند روسیان کشتار می کنند راست نیست و آنچه رخ داد جز آن می باشد . گمان نمی دارم عنوان رفتارهای نامردمیانه در باره سپاهیان روس شایسته باشد و ما دلیلی براستیِ چنان عنوانی در دست نمی داریم . این نمونه ای است که نمایندگان سیاسی انگلیس چه پرده کشی ها بروی سیاهکاریهای روسیان می کرده اند (تاریخ هیجده ساله آذربایجان، ص382و383) . مستر شیلی نامی که این زمان کنسول انگلیس در تبریز بوده ، هواداری سختی از سیاست روسیان می نموده ، آن همه کسانی را که روسیان دار کشیدند و یا صمدخان ]ملقب به شجاع الدوله ، رئیس ایل مقدم مراغه ، پیشتاز در لشکرهای محمد علی شاهی و دشمن مشروطیت[ کشت ، کتاب آبی را که ببینید بجز از داستان ثقه الاسلام ]تبریزی[ و همراهان هفتگانه او از دیگران هیچ یادی نیست و چنین پیداست که مستر شیلی آگاهی نداده (همان ، ص384) . معیارهای انگلیس در باب ایران و رفتار روسیه همواره دوگانه به نظر می رسیده است : در انگلیس این هنگام دو اندیشه در کار سیاست شرقی در میان می بود . یکی اینکه با روسیان همدستی نمایند و این از بهر آن بود که روزبروز آلمانیان بر نیرو می افزودند و همزمان بیم جنگ بزرگی در اروپا بیشتر می گردید و انگلیسیان در آن جنگ نیاز به یاری روس خواستندی داشت . ا, ...ادامه مطلب

شاهنامه ، شیوه ای برای نگرش به جهاندر زمره آثار پژوهشی میرزاملااحمد کتابی است به نام بیا تا جهان را به بد نسپریم . وی شاهنامه را پیام اخلاقی یک حکیم تلقی می کند و می کوشد از قابلیتهای اثر گرانبهای حکیم ابوالقاسم فردوسی در شناساندن شیوه درست نگرش به جهان و امور گوناگون آن و یافتن خط مشی درستِ زیستن در این جهان ، خود و خوانندگان را برخوردار گردانَد. بنا به باور ملااحمد ، پژوهشگران این شاهکار ناتکرار ملی ، بیشتر مفتون فخامت و بزرگی آن گشته ، به گنج ها و درخشش باطنی آن کمتر توجه کرده اند و در تعیین ارزشهای والای دُردانه های گران بهای این اقیانوس نظم یعنی اندیشه های بلند اخلاقی شاعر ، توجه جدی ننموده و به اشاره ها بسنده کرده اند ( میرزا ملاحمد ، بیا تا جهان را به بد نسپریم ، تهران ، امیرکبیر، 1388، ص7) . ملااحمد را باید از جمله دانشمندانی در شمار آورد که معتقدند بسیاری از آثار گرانسنگ ادب پارسی از لون و از نوعی اند که به رغم پدید آمدن در گذشته ، به قولی به رغم دیروزی بودن می توانند پاسخهایی کارآمد به سوالهای امروزی ارائه کنند چرا که ریشه در خاک بارآور حکمت و ادب اسلامی و تمدن ساز ایرانی دارند . وی معتقد است پیدایش شاه اثری چون شاهنامه فردوسی مدیون محیط فرهنگی دوران سامانیان می باشد . اکثر دانشمندان ، به حق ، دولت سامانیان و وضع پیشرفت اقتصاد کشور را در عهد حکمرانی آنان از عوامل اساسی رواج ادبیات و فرهنگ دانسته اند . دولت سامانیان از تواناترین و بانظام ترین دولتهای ایرانی و اسلامی و جهانی است که در سلسله دولت داری باستانی مردمان ایرانی تبار چون حلقه ای زرین جلوه گر می شود. در تاریخ دولت داری جهان کمتر حکومتی را می توان پیدا کرد که مانند سامانیان در یک مدت کوتاه سرزمینی را که ب, ...ادامه مطلب

ملااحمد در آرزوی تعالی بشر و بشردوستی استاد میرزا ملااحمد در طول زندگی علمی و عالمانه خود ، همواره در تکاپوی فرهنگ سازی و اندیشه پروری برای زمینه سازی جهت نیل بشر به قله سعادت و تعالی او به چشم می آید. در این باره شاید اشاره به نمونه ای از تلاشهای او بسنده باشد .او در مقاله ای که به مناسبت بزرگداشت نورالدین عبدالرحمن جامی به نگارش در آورده (میرزا ملااحمد ، "عبدالرحمن جامی سخنور بشردوست" ، رودکی ، س15، ش 42-43، بهار و تابستان 1393، صص167-174) ، از این حکیم هدایتگر به عنوان سخنوری بشردوست یاد کرده و کوشیده با تمسک به شعر و اندیشه بلندش آینه دار نکته هایی نغز و تعالی دهنده باشد . وی با دلنمودگی به حکیم و شاعری که سالها پیش از او به تعالی بشر بها می داده می نویسد : عبدالرحمان جامی از ستارگان تابناک آسمان شعر است، که در طول عصرها با نور خرد و معرفت راه حیات مردمان زیادی را منوّر می‌سازند. آثار فراوان و رنگین ادبی و علمی او جنبه‌های گوناگون حیات را فرا گرفته، از وسعت دانش و پهنای نظر شاعر و متفکّر بزرگ گواهی می‌دهد. شاعر تقریباً در همة انواع و موضوعات معمول ادبی اثر آفریده است. در اثرهای او مسئله‌های گوناگون حیات پیوست با احساس و ‌اندیشه‌های بلند بازتاب یافته‌اند. بی‌سبب نیست، که در بعضی سرچشمه‌های ادبی جامی را خاتمة الشّعرا، یعنی آخرین شاعر بزرگ فارسی‌زبان نامیده‌اند ( ملااحمد ، "عبدالرحمن جامی سخنور بشردوست" ، ص167) . به نوشته ملااحمد ، طوری که محقّقان به ثبوت رسانده‌اند، پس از جامی نیز شاعران بزرگ زندگی کرده‌اند. ولی او سنّتهای پیشین ادبیات را ادامه‌داده، حکیمانه جمع‌بست نموده است. یکی از آن سنّتها ، که در آثار عبدالرحمان جامی چون خطّ زرین به نظر می‌رس, ...ادامه مطلب

چنان که در "درباره نویسنده" از سوی ناشر ( میرزاملاحمداف ، پیرامون رودکی و رودکی شناسان ، تهران ، انتشارات علمی و فرهنگی، 1393) آمده ، ملااحمد در سالهای پربرکت عمر به تلاشهای علمی در زمینه های گوناگون اشتغال داشته است . از سال 1978 تا 1980 در ایران و در سمت مترجم به فعالیت پرداخت . از جمله او ترجمه فارسی نهج البلاغه را به حروف سریلیک منتشر نموده است . و در سال 1994 در دانشگاه اصفهان به تحقیق و تدریس مشغول بود . او در مدتی که در دانشگاه اصفهان به تدریس تاریخ ادبیات اشتغال داشت ، استاد راهنمای چهار نفر از دانشجویان ایرانی در مقطع دکتری بود. او عضو مجله فرهنگی اکو(تهران) بود . نیز به عنوان عضو هیئت علمی دایره المعارف انسان شناسی(تهران) فعالیت می کرد. ملااحمد یکی از مولفان اصلی دانشنامه ادب فارسی (جلد اول ، تهران ، 2001) بوده ، در دایره المعارف بزرگ اسلامی نیز مقاله هایی چاپ کرده است. با راهنمایی او که برنده جایزه علمی "محمد عاصمی" (تاجیکستان) بود ، چهارده نفر از رساله های دکتری و فوق دکتری خود دفاع کرده اند (همان ، صص یازده – سیزده). او در بیش از سی کنفرانس و همایش بین المللی علمی در شهرهای دوشنبه ، باکو، مسکو، تهران ، مشهد ، ساوه ، تبریز ، دهلی ، ماخاج قلعه و غیره شرکت و سخنرانی کرده است . در تشکیل و برگزاری همایش های بین المللی علمی "هزاره شاهنامه فردوسی" ، " کمال خجندی" و " پنجمین مجمع استادان زبان و ادبیات فارسی" در سمت دبیر مسئول شرکت کرده است . او دبیر مسئول کمیته برگزاری جشن 1150 سالگی ابوعبدالله رودکی در تاجیکستان و عضو کمیته علمی همایش بین المللی ابوعبدالله رودکی در ایران بود و در مورد آثار رودکی در کنفرانس های سازمان ملل متحد ، ایران ، ترکیه ، افغانستان و تاجیکستان سخنر, ...ادامه مطلب

زندگی استادمیرزا ملااحمدمحمدحسن صنعتیمیرزا ملا احمد 75 سال در جهان خاکی زیسته است.ایشان در طول عمر با ثمر خویش بیش از 450 اثر و یادگار ارزشمند علمی و ادبی در حوزه ادبیات پارسی و ایران شناسی از خود برجای گذاشت که تعدادی از آنان در جمهوری اسلامی ایران نیز منتشر شده و در طول این سالها جوایز متعددی را به پاس زحمات خود از جشنواره‌های علمی و پژوهشی جمهوری اسلامی ایران از آن خود کرده است که در آخرین آن در سال 2021 میلادی این مرحوم به عنوان برگزیده دوازدهمین جشنواره بین‌المللی فارابی در جمهوری اسلامی ایران معرفی شد.برگردان ترجمه قرآن کریم به خط سیریلیک از دیگر خدمات ارزشمند ایشان محسوب می‌شود.مرحوم میرزا ملا احمد به عنوان عضو پیوسته آکادمی علوم و اتحادیه نویسندگان جمهوری تاجیکستان، از سال 2002 ریاست انجمن دوستی تاجیکستان و ایران را نیز برعهده گرفتند و بدون تردید نقش ممتازی در تحیکم پیوندهای ناگسستنی ایران و تاجیکستان ایفا نمودند.میرزا ملاحمد از دانشمندان مشهور تاجیک بود. مجموعه‌های وی شامل حدود 200 مقاله، نیز 12 تک نگاری مربوط به ایران شناسی است. از این بین بیش از 30 اثر و مقاله از وی در ایران منتشر شده است.مرحوم میرزا ملا احمد در تاریخ 20 فوریه 1948 در روستای دَردَر، واقع در ناحیه عینی ( قبلا فلغر نامیده می شده ) واقع در استان سغد تاجیکستان به دنیا آمده و سال 1969 میلادی دوره دانشکده زبان و ادبیات دانشگاه ملی این کشور را به پایان رسانده و وارد آکادمی علوم تاجیکستان شدو مدتی معاونت مدیر کل آکادمی علوم جمهوری تاجیکستان را برعهده داشت (رایزنی فرهنگی ج.ا. ایران ، آشنایی با تعدادی از مشاهیر فرهنگی تاجیک، 1390،ص96).وی فعالیت علمی خود را در پژوهشگاه شرق‏ شناسی آکادمی مذکور شروع و سال‌‏ها ب, ...ادامه مطلب

"میرزا ملااحمداز ویکی پدیا، دانشنامهٔ آزادمیرزا ملااحمد (ملا احمداف) (۲۰ فوریه ۱۹۴۸–۲۵ ژانویه ۲۰۲۳) پژوهشگر تاجیک بود. ملااحمد از اعضای آکادمی علوم و اتحادیه نویسندگان تاجیکستان بود و مدتی ریاست انجمن دوستی تاجیکستان و ایران را بر عهده داشت.آثاریاد یار مهربان (تهران، ۲۰۰۱)خوبان پارسی گوی (تهران، ۲۰۰۳)اندرزهای رودکی (تهران، ۲۰۰۸)صدای آسیا (۲۰۱۱)تاریخ ادبیات ایران در قرن های ۱۹ و ۲۰ (مسکو، ۱۹۹۹)بزرگداشت انسان نیکبیا تا جهان را به بد نسپریم"استادم ، شنبه 8 بهمن 1401 رخ در نقاب خاک پنهان کرد و سوگمندانه کلمات فوق الذکر همه آن چیزی است که در ویکی پدیا در باره او دیدم . پس استاد - که جهانی بود بنشسته در گوشه ای - در حداقل کفایت هم بر ابناء روزگار شناخته نیست .امیدوارم به وقت جبران مافات کنم و سطور و صفحاتی در مقام بلندش بنگارم ، به قلم دانشجویی که از محضر استاد فضل ها دیده و خوشه ها چیده است.اجمالا اگر بخواهم در بیتی از رودکی - که استاد ملااحمد بخشی از عمر ارجمند و بابرکتش را صرف شناختن و شناساندن او و سخنش کرد - در مقام ابوالحسن مرادی به قدر تغییر "ی" به "م" تصرف کنم ، می توانم گفت :مُرد مُرادم نه همانا که مُرد / مرگ چنان خواجه نه کاری است خُردجان گرامی به پدر باز داد / کالبد تیره به مادر سپُرد(در انجمن دوستی تاجیکستان و ایران نسخه ای از نشر کریلیک قرآن به ترجمه منظوم امید مجد را که به همت مجید اسدی و دل افروز قربانی و با حمایت رایزنی فرهنگی ج.ا. ایران در تاجیکستان آماده شده بود به استاد میرزاملااحمد تقدیم می کردم، شخصی که خود نیز عمر گرانمایه اش را به ترجمه کریلیک قرآن مشرف کرده بود، 1392هجری شمسی) بخوانید, ...ادامه مطلب

سردارشهید احمد کاکاجانشین گردان امام محمدباقر(ع) لشکر25کربلا(24 شهریور1337 -11آبان1361ه.ش.)احمد کاکا فرزند آقای عسگری کاکا و خانم خدیجه اکبری ضامن، سال 1337 به عنوان فرزند پنجم از هشت فرزند خانواده ای مسلمان و شیعه از شهر بابل به دنیا آمد. احمد تحصیلاتش را تا سال دوم دبیرستان ادامه داد.تا سوم راهنمایی را قبل از پیوستن به سپاه خواند و بقیه را در دوران عضویت. زندگی خانواده احمدکاکا در سختی گذشته بود. پدرش آشپز بود و او هم که در مسیر خودساختگی قدم بر می داشت فکر می کرد که باید به خانواده کمک کند. بعضی کارهایش را خودش انجام می داد. خیاطی یاد گرفته بود و گاهی برای خودش لباس می دوخت. در درسهایش کوشا بود و خوب نمره می گرفت. کنار درس کار هم می کرد. بیش از هشت سال به مکانیکی پرداخت و دراین شغل مهارت پیدا کرد(پ،1: 27).زودتر بزرگ و پشت و پناه خانواده شد.ساده پوش بود و چندان به سر و وضعش اهمیت نمی داد(ر.ک:پ،3: 4-6).    احمد کاکا چنانکه در فرم های استخدامی در سپاه آورده ، پیش از پیوستن به این نیرو ، تنها مدتی در یک انجمن اسلامی که در مسجد علامه دایر بوده فعالیت و عمدتا در برگزاری نمایشگاه های مربوط به انقلاب همکاری می کرده است (پ، 1: 22). برادرش می گوید وقتی در سالهای 1350-1351 سرباز بودم با آنکه سه سال از من کوچکتر بود برایم از خیانتهای محمدرضاشاه پهلوی می گفت و روشنگری می کرد(پ،3: 26). شیفته امام خمینی(ره)بود. چند باری در قم به دیدار عمومی امام رفته بود. دوست داشت عمرش به شهادت در راه انقلاب اسلامی ختم شود. یک بار از مادرش دلخور شده بود که چرا برای شهید نشدن اوگوسفند نذر کرده است(پ، 3: 4-6).    وی که در سالهای 56-58(پ،1: 25) خدمت نظام وظیفه را در پادگان حشمتیه تهران , ...ادامه مطلب