ادب صنعتی

ادبیات مقاومت و فلسطینمحمدحسن صنعتیاین نوع ادبیات، اختصاص به جغرافیایی محدود ندارد. غسّان کنفانی نویسنده و منتقد فلسطینی واژه‌ی مقاومت را نخست در سال 1966 برای توصیف ادبیات فلسطین – در مبارزه با اسرائیل – در اثر خود به نام «ادبیات مقاومت در فلسطین اشغالی، 1948-1966»1 آورد. کنفانی2 این مقاله‌ی انتقادی را در سال 1966پیش از جنگ ژوئن 1967 نوشت که به شکست ارتشهای مصر و اردن به دست نیروهای اسرائیلی و اشغال ساحل غربی رود اردن و نوار غزه و مرزبندی تازه بین این مناطق انجامید ؛ سرزمین هایی که اکنون از آنها به عنوان «سرزمینهای اشغالی» یاد می‌شود. (ظهیری، 1371: 7) بنا به گزارش کنفانی، محمود درویش – از شاعران مشهور فلسطینی – در عین اندیشیدن به چارۀ آلام و زخمهای عمیق سرزمین خویش – دفتر شعر چاپ شده‌ای به نام «گنجشکان بی بال» دربارۀ افریقا و پیکار رهایی بخش آن دارد (کنفانی، 1362: 29) ؛ چنانکه به نظر نویسندۀ «ادب مقاومت»، آثار ادب پایداری و مقاومت را نمی‌توان به صورت یک شعار مستقیم و صرفا در یک زمینه نگریست. بلکه اینها بیشتر همانند تپش دل آدمی هستند که به هنگام باز ایستادنش، پزشکی از کشور سوئد و آن دیگری از جنوب آفریقا به یک اندازه هراسان می‌شوند. این گونه چشم دوختن به ابعاد انسانی موجود در ادب مقاومت است که حدود آن را از ادب مناسبت یعنی حداکثر، نوشتن حسب حال‌های انفعال زده در مناسبتهای زودگذر و حتی ملایمت و ملاطفت جدا می‌سازد. (شکری، 1366: 6) برای برافکندن استعمار و امپریالیسم از این یا آن سرزمین، حماسه‌سرایی بسنده نیست بلکه باید نسبت به اجزاء تکوینی این کابوس فکری و روانی آگاهی هر چه بیشتری پدید آورد. پاکسازی وجدان انسان همروزگار از این تباهی، نخستین گام جدی در راه پایداری است. همین آگاهی , ...ادامه مطلب

اجمالی در باب نگرش و نگارش داستاني بيهقي‌محمد حسن صنعتیمقدمه وجه نگرشی «داستان‌» يا «تاريخ‌» بيهقي بیهقی به دنبال داستان نویسی نبوده است اما قلم چیره او که شاگرد ادیبی چیره بوده ، به تاریخ موثق او حلاوت داستان و رمان هم داده است. با قرآن و شأن و شرح آیات آشنا بوده و بهره برده و در قصه گویی تاسی به قرآن نموده که پیام الهی در قالب قصه تمثل یافته بوده است. ما با داستان می بالیم. مام میهن از دیرباز برای ما قصه ها گفته.روزی تاریخ بیهقی و روزی گلستان سعدی . بزرگان ما پای مثنوی و گلستان قد کشیده اند. فرزندان ما باید پای تاریخ بیهقی قد بکشند. در روزگار رواج برخوردهای خونین و سر به نیست کردن عناصر نامطلوب دربار، رویکرد داستانی بیهقی، ظرفیت ساز گفتن حرف های تلخ اما درست و لازم است. نوعا در تاریخ ، اشخاص در سایه تاریخ اند و تاریخ محیط بر آنهاست. اما بیهقی گویی برای اثرگذاری بیشتر و همذات پنداری در اشخاص تمرکزکرده و آنها را به دقت توصیف کرده . عملا به شخصیت پردازی پرداخته. ضمن پرداخت شخصیتها ، ضرورتا مردم شناسی صورت گرفته تا تاریخ – داستان او تنها متضمن روایت خطی رویدادها نباشد و تاریخی جامعه شناختی –مردم شناختی به دست داده شود و ما از آداب و رسوم و بسیار اطلاعات فرهنگی و آیینی باخبر شویم . فراوانی تصاویر و تشبیهات ، قرار گرفتن در جغرافیای پانورامایی تاریخ بیهقی و تاریخ را ممکن گردانیده است.‌ بیهقی از تصویرهای عبرت آموز فراوان در تاریخ خود سود جسته است ، چرا که حکیم خداشناس و مسئول و معادباور ، سخن بیهوده و لغو نگوید . بیهقی حکیمی تقدیر مدار است و در جای جای سخن خود به تقدیر گردن نهاده است. او از تقدیر درس هم می گیرد تا عاقلانه در زندگی به کار بندد.پس بین الامرین است. , ...ادامه مطلب

خلیل شعبانیدانشجوي دکتري رشته انسان شناسی آکادمی علوم جمهوري تاجیکستان[email protected]جهانی شدن وچالشهاي فرهنگی اقوام در جمهوري تاجیکستان (مورد مطالعه قوم ترکمن)همایش زیرساخت های فکری و فرهنگی تمدن اسلامی – ایرانی با رویکرد آسیای میانه (تاجیکستان ، دوشنبه ، 16 آذر1393)چکیده توجه به خرده فرهنگهاي یک کشور یا منطقه اعم از فرهنگها ي قبیله اي ،مذهبی ومنطقه اي در جامعه شناسی و انسان شناسی از اهمیت ویژه اي برخوردار است1 . تاجیکستان مجموعه اي است زیبا از گروه هاي نژادي مختلف که هر یک داراي زبان و آداب رسوم خاص خود است در ابن تحقیق پس از جمع آوري اطلاعات وآمار مرتبط و تدوین وارزیابی آنها به بررسی وشناسایی تغییرات فرهنگ اقوام ترکمن و چگونگی استقرار و پراکندگی این قوم در سطح تاجیکستان، نقش و رابطه تاثیر و تاثر این فرهنگ با ساختار فرهنگی و اجتماعی منطقه پرداخته شده است. تلاش عمده در این پژوهش بخش بندي علمی و شرح تغییرات وعوامل موثردر فرهنگ قوم ترکمن بوده است.بدیهی است در اجراي این پروژه از روشهای مختلف تحقیق مانند روش میدانی ، اسنادي ، مشاهده و مصاحبه و تکنیکها و ابزارها ، و فن آوري روز استفاده شده است . مطالعه عمیق این پژوهش مقولات اجتماعی وفرهنگی چون تکنولوژي یا فرهنگ مادي و پویش اقتصادي، مؤسسات اجتماعی، زندگی زناشویی، نهاد دین، دولت، هنر، جادو، تواناییها، تنوع رفتار و شکل پذیري طبع انسانی را در برمی گیرد وهمچنین بررسی وشناسایی تغییرات فرهنگی در سطوح مختلف جامعه روستایی وشهري،الگوها و شیوه هاي زندگی در زمینه هاي مختلف فرهنگی در بین ترکمنهاي تاجیکستان جهت کمک به برنامه ریزان و دست اندرکاران از جمله دستاوردهاي این پژوهش است واژگان کلیدي : فرهنگ ،جهانی شدن ،مدرنیته ، توسعه ، قوم.م, ...ادامه مطلب

جمیله سادات الحسینی دانشگاه ملی تاجیکستان ، دوره دکتری رشته تجارت بین المللجاده ابریشم راهی برای تبادلات اقتصادی و فرهنگی وهنری در آسیای مرکزیهمایش زیرساخت های فکری و فرهنگی تمدن اسلامی – ایرانی با رویکرد آسیای میانه (تاجیکستان ، دوشنبه ، 16 آذر1393)مقدمهوقتی کاروانها مسیرها و راههای پر پیچ و خم را از میان کوهها و دشتها طی می کردند تا دستمایه هایشان ، هنرشان و صنعتشان را به نمایش گذاشته ، با دیگران مبادله یا پیشکش کنند ، و با اسبان ، شتران وحیواناتشان با کوله باری از ابریشم و یشم... در کوچه ها و بازارها در جستجوی سر پناهی برای خفتن در گوشه ی کاروانسرایی و همنشینی با مردمانی از ولایات دیگر می گشتند و آداب و رسوم و فرهنگ و دانش شان آنها را با مردمانی با زبان ها و گویشهای متفاوت پیوند می داد ، نمی دانستند در دور زمانی اثرات باقی مانده از قدمهایشان راهی خواهد شد که امتداد پیوسته اش از شرق تا غرب جاده ابریشم نام خواهد گرفت . حال که توجه مجامع بین المللی مانند یونسکو به این راه کهن جلب گردیده است ، می توان با راهکارهای ویژه در رابطه با ارتباطات اقتصادی فرهنگی و جلب توریسم ، توسط مجامع بین المللی به احیای این راه کهن پرداخت تا در پیشبرد اقتصاد منطقه موثر واقع گردد.کلیدواژه ها: جاده ابریشم ، مبادلات اقتصادی ، مبادلات فرهنگی ، مبادلات هنری ، آسیای مرکزی . زمینه ها و پیشینه تاریخینام جاده ابریشم را اولین بار فردیناند فون ریشتهوفن(1833-1905) جغرافیدان آلمانی، در میانه قرن نوزدهم بکار برد (فرانک وبراونستون، ص 12،333: درژو بوهرر،ص6) . این نام گذاری به علت تجارت ابریشم به عنوان سبک ترین وگرانبهاترین و معروفترین کالایی بوده که طی دهها قرن از طریق این جاده از چین به غرب می رفته است, ...ادامه مطلب

عزیز نوکنده1ﻭﻅﺎﻳﻒ ﺩﺍﺩﺳﺘﺎﻥ ﺗﺎﺟﻴﮑﺴﺘﺎﻥ ﺩﺭ ﺗﻌﻘﻴﺐ ﻭ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺕ ﮐﻴﻔﺮﯼ همایش زیرساخت های فکری و فرهنگی تمدن اسلامی – ایرانی با رویکرد آسیای میانه (تاجیکستان ، دوشنبه ، 16 آذر1393)ﭼﮑﻴﺪﻩ : ﺑﺎ ﻭﻗﻮﻉ ﺟﺮﻡ ٬ ﻧﻈﻢ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻣﺨﺘﻞ ﻣﻲﮔﺮﺩﺩ. ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻣﺘﻀﺮﺭ ﺍﺯ ﺍﺧﻼﻝ ﻧﻈﻢ ﻋﻤﻮﻣﻲ ٬ ﺧﻮﺍﺳﺘﺎﺭ ﺗﻌﻘﻴﺐ ﻭ ﻣﺠﺎﺯﺍﺕ ﻣﺮﺗﻜﺐ ﻧﻘﺾ ﻗﻮﺍﻧﻴﻦ ﻛﻴﻔﺮﻱ ﻣﯽ ﮔﺮﺩﺩ .ﺍﺯ ﺁﻧﺠﺎﻳﯽ ﻛﻪ ﺍﺟﺮﺍﯼ ﺍﻳﻦ ﺣﻖ ٬ ﺍﺯ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻫﻴﺎﺕ ﺍﺟﺘﻤﺎﻉ ﻣﻤﻜﻦ ﻧﻴﺴﺖ ٬ ﺩﺍﺩﺳﺘﺎﻥ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻭﻛﻴﻞ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺩﺭ ﺟﻬﺖ ﭘﻴﮕﻴﺮﻱ ﺍﻳﻦ ﺣﻖ ﻭﺭﻭﺩ ﭘﻴﺪﺍ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ. ﺩﺍﺩﺳﺘﺎﻥ ﺑﻌﻨﻮﺍﻥ ﻳﻚ ﻣﻘﺎﻡ ﺩﻭﻟﺘﻲ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺣﻔﻆ ﺣﻘﻮﻕ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺁﺳﺎﻳﺶ ﻭﺁﺭﺍﻣﺶ ﺷﻬﺮﻭﻧﺪﺍﻥ ، ﺟﻠﻮﮔﻴﺮﻱ ﺍﺯ ﺗﻀﻴﻴﻊ ﺣﻘﻮﻕ ﻭﺩﻓﺎﻉ ﺍﺯ ﺟﺎﻣﻌﻪ ، ﺑﺰﻫﻜﺎﺭﺍﻥ ﺭﺍ ﺗﺤﺖ ﺗﻌﻘﻴﺐ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻲ ﺩﻫﺪ. ﻣﺮﺍﻗﺒﺖ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﺍﺟﺮﺍﻱ ﻗﻮﺍﻧﻴﻦ ﺑﻪ ﻃﺮﺯ ﺻﺤﻴﺢ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﮔﻴﺮﺩ. ﺑﺮ ﻛﺎﺭ ﻣﻔﺘﺶ ( ﺑﺎﺯﭘﺮﺱ) ﻧﻈﺎﺭﺕ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ. ﺍﺳﺎﺳﺎﺗﻌﻘﻴﺐ ﻛﻴﻔﺮﻱ ﻓﻘﻂ ﺩﺭ ﺻﻼﺣﻴﺖ ﺩﺍﺩﺳﺘﺎﻥ ﺍﺳﺖ. ﺑﺎﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﮐﻪ ﺗﺎﺟﻴﮑﺴﺘﺎﻥ ﺩﺭ ﺁﺳﻴﺎﯼ ﻣﻴﺎﻧﻪ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺭﺩ ﺗﺎ ﻗﺮﻥ ﻧﻮﺯﺩﻫﻢ ﺑﺨﺸﯽ ﺍﺯ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ . ﻣﺸﺘﺮﮐﺎﺕ ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ ﻭ ﺗﺎﺭﻳﺨﯽ ﻭ ﺩﻳﻨﯽ ﺯﻳﺎﺩﯼ ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﮐﺸﻮﺭﻫﺎ ﺩﺍﺭﻳﻢ .ﺁﮔﺎﻫﯽ ﻭ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺍﺯ ﻧﻈﺎﻡ ﺣﻘﻮﻗﯽ ﮐﺸﻮﺭﻫﺎﯼ ﺁﺳﻴﺎﯼ ﻣﻴﺎﻧﻪ نشان می دهدکه ﺗﻘﺮﻳبا ﻧﻈﺎﻡ ﺣﻘﻮﻗﯽ ﻣﺸﺘﺮﮐﯽ ﺩﺍﺭﻧﺪو این ﺑﺮﺍﯼ ﻣﺎ ﺍﺯ ﺟﻬﺎﺕ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻥ ﺍﻫﻤﻴﺖ ﻭﻳﮋﻩ ﺍﯼ ﺩﺍﺭﺩ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻣﺎ ﻭﻇﺎﻳﻒ ﺩﺍﺩﺳﺘﺎﻥ ﺗﺎﺟﻴﻜﺴﺘﺎﻥ ﺩﺭ ﺗﻌﻘﻴﺐ ﻭ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺕ ﻛﻴﻔﺮﻱ ﺭﺍ ﻃﺒﻖ ﻗﻮﺍﻧﻴﻦ ﺍﻳﻦ ﻛﺸﻮﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺑﺮﺭﺳﻲ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻲ ﺩﻫﻴﻢ. ﻛﻠﻴﺪ ﻭﺍﮊﻩ ها : ﭘﺮﺍﻛﻮﺭﺍﺭ ( ﺩﺍﺩﺳﺘﺎﻥ)، ﺗﻌﻘﻴﺐ ، ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺕ ﻛﻴﻔﺮﻱ ، ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﺑﻮﺩﻥ ﺗﻌﻘﻴﺐ، ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺩﺍﺷﺘﻦ ﺗﻌﻘﻴﺐ، ﻣﻔﺘﺶ( ﺑﺎﺯﭘﺮﺱ)، ﻓﻜﺮﻋﻴﺐ ﺩﺍﺭ ﻛﻨﻲ ( ﻛﻴﻔﺮﺧﻮﺍﺳﺖ) .مقدمه : ﭘﺲ ﺍﺯ ﻓﺮﻭﭘﺎﺷﯽ ﺍﺗﺤﺎﺩ ﺟﻤﺎﻫﻴﺮ ﺷﻮﺭﻭﯼ ٬ ﺟﻤﻬﻮﺭﯼ ﺧﻮﺩ ﻣﺨﺘﺎﺭ ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﯽ ﺗﺎﺟﻴﮑﺴﺘﺎﻥ ﺩﺭ ﺁﺳﻴﺎﯼ ﻣﺮﮐﺰﯼ ﺩﺭ ۹ ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ﺳﺎﻝ ۱۹۹۱ ﺑﻌﻨﻮﺍﻥ ﻳﮏ ﮐﺸﻮﺭ ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺍﻋﻼﻡ ﻣﻮﺟﻮﺩﻳﺖ ﮐﺮﺩ . ﺑﺎﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﮐﻪ ﺁﺳﻴﺎﯼ ﻣﻴﺎﻧﻪ ﺗﺎ ﻗﺮﻥ ﻧﻮﺯﺩﻫﻢ ﺑﺨﺸﯽ ﺍﺯ ﺍ, ...ادامه مطلب

بهمن 3, 1402دکتر محمدحسن صنعتیرایزن پیشین فرهنگی و کارشناس مسائل تاجیکستانمرکز بین المللی مطالعات صلح- IPSCسخن آغازینگر چه آمار و ارقام دقیقی از میزان و نحوه مهاجرت تاجیک های تاجیکستانی و تاجیک های ساکن در کشورهای دارای قومیت تاجیک – ازقبیل ازبکستان یا افغانستان - به کشورهای مهاجر پذیر یا پراکنش در این کشورها وجود ندارد و این ناشی از فقدان نگاهی جامع و علمی – راهبردی به کارکردهای آمار و مدیریت تولید و توزیع اطلاعات قابل استناد در ارتباطات درون و برون دستگاهی با دستگاه های مرتبط می باشد ، در این سخن مجمل به این موضوع می پردازیم ؛ روشن است که در این زمینه نیاز به اطلاعاتی روشن در باب کشورهای مبدأ و مقصد وجود دارد . انگیزه ها و ارقامگفته می شود در سرشماری سال 2011 ، یعنی بیش از یک دهه قبل ، 2400 کانادایی ، ادعای تاجیک تباری داشته اند. از این رقم ، بیش از 500 خانواده یعنی قریب به یک پنجم تاجیکان کانادا در تورنتو زندگی می کرده اند و باز از این جمع ، 250 خانوار تاجیک که اصالتا یهودی و از تاجیکان بخارای ازبکستان بوده اند در ناحیه فورست هیل تورنتو ساکن بوده اند. با این حال ، بروز دیاسپورا از ناحیه تاجیکان و شهروندان کشور تاجیکستان همچون وقوع آن از سوی ملتها و اقوام دیگر در حال حاضر عمدتا وجه اقتصادی دارد . کسانی که در این قالب شهر و دیار خود را ترک می کنند بعضا به کسب مهارت و تقویت حرفه ای می اندیشند . دولتهای مهاجرفرست با رویکرد اقتصادی نگاهی معطوف به جذب سرمایه و ارز جهان روا هم دارند که با این پدیده ابتدا رواداری می کرده اند و بعضا در چارچوب قوانین بین الملل از آن استقبال هم می کنند ؛ خصوصا که تاجیک های مهاجر با توجه به وضعیت معیشت در کشورشان ، بخش قابل ملاحظه ای از درآمد خود را پ, ...ادامه مطلب

یکی از برنامه هایمان در دوره ماموریت در رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در تاجیکستان (1392) ، نشست همفکری با دانشجویان ایرانی بود که به بهانه های مختلف در فضایی ساده و صمیمی و البته مفید برگزار می شد . در این مدت علاوه بر محبت و همدلی از دیدگاه های ارزنده بسیاری از دوستان باصفا - حاج آقا توانا ، حاج آقا توحیدی و عزیزان دیگر - برخوردار می شدم. امیدوارم هر جا هستند کماکان منشأ تفکر و روشنگری باشند. بخوانید, ...ادامه مطلب

در خدمت سفیر محترم و فرهنگ سالار (وقت) کشورمان (1392) جناب محمود صدری ، در جلسه دیدار و هم اندیشی با اعضای محترم اتفاق نویسندگان تاجیکستان شرکت کرده بودم. بیش از همه استاد فاضل و فرهیخته ی تاجیک میرزاشکورزاده بزرگواری و محبت کردند. توضیحاتی دادند از وضعیت نویسندگی در تاجیکستان ، و چه خوب نویسندگان ایران را می شناختند.زنده یادان استاد مومن قناعت ، پروفسور ولی صمد و خدایی شریف هم در جلسه تشریف داشتند. بانوی داستان پژوه و داستان نویس خانم فرغانی که از نویسندگان عارف مسلک این سرزمین اند و استاد سرشناس شعر معاصر تاجیک رستم وهاب هم افتخار داده بودند و آمده بودند. استاد وهاب دست اندرکار فصلنامه وزین و پربار صدای شرق هم بودند. نیز ، گرچه پیشتر از حضور علمی و راهگشای استاد زنده یاد میرزاملااحمد در این جلسه یاد کرده ام باز هم یاد و خاطره ایشان را گرامی می دارم. بخوانید, ...ادامه مطلب

با علی بن ابی طالب(ع) در شبهای قدر ، و یک کتاب (6) از دانشمند هندی تبار امتیازعلیخان عرشی ، سال 1363 در ردیف انتشارات امیرکبیر کتابی منتشر شده است به نام استناد نهج البلاغه ، به ترجمه ، تعلیقات و حواشیِ دکتر سیدمرتضی آیت الله زاده شیرازی ، محققی که به رسم ادب ، ترجمه ارزنده خود را به روان پاک پدر ، مرحوم آیت الله میرزاسیدمحمدحسین شیرازی تقدیم کرده است. مندرجات کتاب پس از پیشگفتاری ، در این بخشها قرار گرفته اند : بررسی اسناد و مدارک نهج البلاغه ، منابع دیگر نهج البلاغه ، مدارکِ نامه ها ، مدارک و منابعِ سخنان حکمت آمیز ، تذکر ، کتاب شناسی و فهرست اعلام . از 6 صفحه توضیح بخش "تذکر" فهمیده می شود که شریف رضی اولین کسی نیست که به کار گردآوری خطبه ها ، نامه ها و سخنان حکمت آمیز امام علی (ع) اهتمام نموده است و پیش از او تنها در 4-5 قرن نخست تاریخ اسلام ، 21 نفر از پژوهندگان و دانشمندان مسلمان به این مهم پرداخته اند. با توجه به آنکه امتیاز علیخان دانشمندی است که – حتی تاکنون – صرفا برای اهل تحقیق شناخته شده است ، انتظار می رفته که در همان ابتدای کتاب معرفی نامه مستقلی برای شناساندن ایشان در بین الدفتین کتاب قرار گیرد. البته این نقیصه در حد چند سطر در پیشگفتار مترجم محترم برطرف گردیده است : کتاب حاضر تالیف دانشمند گرانمایه شادروان امتیاز علیخان عرشی محقق و کتاب شناس نامدار از مردم سرزمین هندوستان است که به وسیله استاد عامر انصاری (هندی) به عربی ترجمه شده است . این اثر ارزنده برای نخستین بار در مجله ثقافه الهند ، نشریه روابط فرهنگی هندوستان ، شماره 4 ، ج8 ، دسامبر 1957م.در دهلی نو منتشر شد (امتیاز علیخان عرشی ، استناد نهج البلاغه ، ترجمه دکتر سید مرتضی آیت الله زاده شیرازی ، چ اول ، ته, ...ادامه مطلب

با علی بن ابی طالب(ع) در شبهای قدر، و یک کتاب (7)مرد نامتناهی ، علی بن ابی طالب علیه السلام نوشته حسن صدر است . این کتاب ابتدا در سال 1338 نشر یافته و سالها بعد ، چاپ یازدهم آن - با تجدید نظر کامل – سال 1361 در سلسله انتشارات امیرکبیر منتشر شده است. آن گونه که مولف محترم در مقدمه گفته است ، محرک وی در نوشتن این کتاب آن بوده است که در کشور ما به رغم نسبت تشیع به آن ، آن گونه که شایسته است در باره صفات عالیه انسانی و خلقیات والا و ملکوتی علی علیه السلام و علل و موجبات کناره گیری و روش حکومت و سیاست حکم داری و حکم رانی امام کتابی تصنیف یا تالیف نشده است (حسن صدر ، مردنامتناهی علی بن ابی طالب علیه السلام ، چاپ یازدهم ، تهران ، امیرکبیر، 1361، ص5) . وی در انتهای مقدمه می نویسد : شنیده شد که پاره ای از خوانندگان اسم کتاب را نپسندیده اند با این توضیح که نامتناهی خاص ذات پروردگار و برای مخلوق فناپذیر نامتناسب است. توجهات را به این نکته جلب می کنم که منظور من از کلمه نامتناهی این است که شخصیت علی بن ابی طالب (ع) برای هر متتبع و محققی و در چشم بزرگترین دانشمندان و محققین عالم هر چه بکوشند و آنچه درک کنند باز نامتناهی و نامحدود است . کرانه شخصیت مولا در نظر آدمیان و از زاویه دید همه جهانیان ناپیدا و بیحد و بیکران است و گرنه البته علی(ع) مثل هر بنده دیگر خداوند مخلوق و محدود و متناهی است و وصف نامتناهی مطلق مخصوص پروردگار است (همان ، ص7) . نویسنده محترم در دیباچه 4 صفحه ای بر این کتاب به درستی می پرسد : حیرت انگیزتر از علی کیست که جدال و تصادم افکار و عقول در باره او تا حدی است که یک دسته خدایش می خوانند و دسته دیگرش کافر و مطرود می دانند . چه خوب فرمود : " قومی از افراط در محبت من و جمع, ...ادامه مطلب

با علی بن ابی طالب (ع) در شبهای قدر ، و یک کتاب (5)کتابی در دست دارم به نام پرتوی از نهج البلاغه با عکسی از آیت الله سید محمود طالقانی بدون نام مولف بر جلد ، در 213 صفحه کاغذ کاهی و زمان خورده و آسیب پذیر که حالا دیگر باید برگ های آن را با احتیاط ورق زد. تاریخ چاپ و نشر معلوم نیست و تنها از پشت جلد معلوم است که "کانون ابلاغ اندیشه های طالقانی" کار نشر آن را انجام داده است ، هر نسخه به بهای 120 ریال . یعنی 12 تا تک تومان و نه هزارتومان. از امضایی که بر صفحه نخست کتاب کرده ام می شود فهمید که فروردین سال 1368 یعنی 34 سال قبل آن را از کتابفروشی ابوذر گنبد که آن وقتها وابسته به جهاد سازندگی بود خریده ام . بنا به عبارت چاپی صفحه نخست ، کتاب ، ترجمه و شرح نهج البلاغه ( و قطعا با این حجم ترجمه و شرح عباراتی گزیده از نهج البلاغه ) است از "مجاهد نستوه آیت الله سید محمود طالقانی" . مرحوم طالقانی (درگذشت ، 19 شهریور 1358ش.) یک سلسله مباحث داشتند در تفسیر قرآن که از رادیو و تلویزیون به نام پرتوی از قرآن پخش می شد و در این مجلد : "پرتوی از نهج البلاغه در برگیرنده خطبه هایی است که مفسر بزرگ و مجاهد فقید حضرت آیت الله سیدمحمود طالقانی سالها پیش ترجمه کرده اند و بر آن مقدمه و پاورقی نوشته اند ... و چنانکه ملاحظه خواهید کرد در تقسیم بندی متون عربی و فارسی کتاب ابتدا متن عربی خطبه ، سپس ترجمه فارسی و در آخر پاورقی خطبه را آورده ایم" ( سیدمحمود طالقانی ، پرتوی از نهج البلاغه ، کانون ابلاغ اندیشه های طالقانی ، ص3) .در این کتاب ابتدا "مقدمه مترجم" قرار گرفته است (صص5-15). در مقدمه ابتدا مفهوم تربیت توضیح داده شده است. چنانکه مترجم و شرح کننده نهج البلاغه متذکر گردیده ، نهج البلاغه را می توان بیانی, ...ادامه مطلب

با علی بن ابی طالب در شبهای قدر ، و یک کتاب (6) از دانشمند هندی تبار امتیازعلیخان عرشی ، سال 1363 در ردیف انتشارات امیرکبیر کتابی منتشر شده است به نام استناد نهج البلاغه ، به ترجمه ، تعلیقات و حواشیِ دکتر سیدمرتضی آیت الله زاده شیرازی ، محققی که به رسم ادب ، ترجمه ارزنده خود را به روان پاک پدر ، مرحوم آیت الله میرزاسیدمحمدحسین شیرازی تقدیم کرده است. مندرجات کتاب پس از پیشگفتاری ، در این بخشها قرار گرفته اند : بررسی اسناد و مدارک نهج البلاغه ، منابع دیگر نهج البلاغه ، مدارکِ نامه ها ، مدارک و منابعِ سخنان حکمت آمیز ، تذکر ، کتاب شناسی و فهرست اعلام . از 6 صفحه توضیح بخش "تذکر" فهمیده می شود که شریف رضی اولین کسی نیست که به کار گردآوری خطبه ها ، نامه ها و سخنان حکمت آمیز امام علی (ع) اهتمام نموده است و پیش از او تنها در 4-5 قرن نخست تاریخ اسلام ، 21 نفر از پژوهندگان و دانشمندان مسلمان به این مهم پرداخته اند. با توجه به آنکه امتیاز علیخان دانشمندی است که – حتی تاکنون – صرفا برای اهل تحقیق شناخته شده است ، انتظار می رفته که در همان ابتدای کتاب معرفی نامه مستقلی برای شناساندن ایشان در بین الدفتین کتاب قرار گیرد. البته این نقیصه در حد چند سطر در پیشگفتار مترجم محترم برطرف گردیده است : کتاب حاضر تالیف دانشمند گرانمایه شادروان امتیاز علیخان عرشی محقق و کتاب شناس نامدار از مردم سرزمین هندوستان است که به وسیله استاد عامر انصاری (هندی) به عربی ترجمه شده است . این اثر ارزنده برای نخستین بار در مجله ثقافه الهند ، نشریه روابط فرهنگی هندوستان ، شماره 4 ، ج8 ، دسامبر 1957م.در دهلی نو منتشر شد (امتیاز علیخان عرشی ، استناد نهج البلاغه ، ترجمه دکتر سید مرتضی آیت الله زاده شیرازی ، چ اول ، تهران, ...ادامه مطلب

با علی بن ابی طالب در شبهای قدر، و یک کتاب (7)مرد نامتناهی ، علی بن ابی طالب علیه السلام نوشته حسن صدر است . این کتاب ابتدا در سال 1338 نشر یافته و سالها بعد ، چاپ یازدهم آن - با تجدید نظر کامل – سال 1361 در سلسله انتشارات امیرکبیر منتشر شده است. آن گونه که مولف محترم در مقدمه گفته است ، محرک وی در نوشتن این کتاب آن بوده است که در کشور ما به رغم نسبت تشیع به آن ، آن گونه که شایسته است در باره صفات عالیه انسانی و خلقیات والا و ملکوتی علی علیه السلام و علل و موجبات کناره گیری و روش حکومت و سیاست حکم داری و حکم رانی امام کتابی تصنیف یا تالیف نشده است (حسن صدر ، مردنامتناهی علی بن ابی طالب علیه السلام ، چاپ یازدهم ، تهران ، امیرکبیر، 1361، ص5) . وی در انتهای مقدمه می نویسد : شنیده شد که پاره ای از خوانندگان اسم کتاب را نپسندیده اند با این توضیح که نامتناهی خاص ذات پروردگار و برای مخلوق فناپذیر نامتناسب است. توجهات را به این نکته جلب می کنم که منظور من از کلمه نامتناهی این است که شخصیت علی بن ابی طالب (ع) برای هر متتبع و محققی و در چشم بزرگترین دانشمندان و محققین عالم هر چه بکوشند و آنچه درک کنند باز نامتناهی و نامحدود است . کرانه شخصیت مولا در نظر آدمیان و از زاویه دید همه جهانیان ناپیدا و بیحد و بیکران است و گرنه البته علی(ع) مثل هر بنده دیگر خداوند مخلوق و محدود و متناهی است و وصف نامتناهی مطلق مخصوص پروردگار است (همان ، ص7) . نویسنده محترم در دیباچه 4 صفحه ای بر این کتاب به درستی می پرسد : حیرت انگیزتر از علی کیست که جدال و تصادم افکار و عقول در باره او تا حدی است که یک دسته خدایش می خوانند و دسته دیگرش کافر و مطرود می دانند . چه خوب فرمود : " قومی از افراط در محبت من و جمعی ا, ...ادامه مطلب

جرج حرداق دانشمند مسیحی کتابی دارد به نام امام علی علیه السلام صدای عدالت انسانی . گفته می شود او گرایشات سوسیالیستی داشته است و بعید نیست که این گرایشات اجتماعی در تحلیل وی از اندیشه و آراء نیز مشی و مذهب امام علی(ع) تاثیر گذارده باشد. اما در باب این کتاب و هر کتاب دیگری زمانی می توان از چنین فرضی سخن گفت - آن هم به احتمال - که کلیات و هم جزء به جزء اثر او مورد تحلیل و مداقه قرار گرفته باشد. قدر متیقن و دست کم ممکن و میسور آن است که در سخن او تا آنجا که مستند و مستدل است به دیده اقبال نگریسته شود. کتاب مزبور به قلم حکیم فقید حجه الاسلام سیدهادی خسروشاهی ترجمه گردیده است.جرداق در اثر ارزشمند خود با نگاهی وارد گردیده که گویی - در جهانی که دستهای پیدا و پنهان به هراس ادیان از یکدیگر و مشخصا اسلام هراسی دامن می زنند - به گفت و گوی ادیان می اندیشیده است : "و این محمد برادر مسیح است که بر ضد اجتماعی قیام نموده که مملو از آکل و ماکول ، غارتگر و غارت گشته ، سرکوب شده و برتری طلب و مالامال از کسانی است که در راه نگهداری اختلاف طبقاتی بین مردم به مثابه یک قانون و یک اصل ثابت و نابودی طبقات فقیر از فقر و تهیدستی می کوشند"(برای آیات شریفه مورد استناد، ر.ک. جرج جرداق ، امام علی(ع) صدای عدالت انسانی ، ترجمه سیدهادی خسروشاهی ،چاپ سوم ، 6جلد در 3مجلد ، قم ، نشر خرم ، 1376، ج1، ص155).جرداق با اشاره به اینکه " روش و سیره علی (ع) مالامال از سعی و کوشش در رفع نیازمندی از مردم است "(همان ، ص163) ، از سیره حضرت اینگونه می نویسد: "علی زهد ورزید و برخود سخت گرفت ، ولی راضی نشد که مردم نیز مانند زندگی قناعت پیشه گان ، با فقر به سر برند" . علی تصریح می کند که او از غذای گوارا و نیکو و پوشاک نرم و لطی, ...ادامه مطلب

در کنار برادرم جناب حمید شاه آبادی پژوهشگر و پدیدآورنده ادبیات کودک و نوجوان، زمانی که مسئولیت انتشارات الهدی را بر عهده گرفته بودند. همواره بودن در کنار آدمهای اهل خواندن و فهمیدن که در جستجوی حقیقت کوکو می کرده اند حسی خوب و اطمینان بخش برایم ایجاد می کرده است . باعث دلگرمی بوده است که مدیرها و تصمیم سازها از سر آگاهی می گویند و می شنوند.عکس سال 1393 در ورودی یا به قول تاجیکها در دوشنبه پایتخت تاجیکستان ، در "درآمدگاه" باغ طبیعت شناسی(اسم روسی اش : بتانیکی) گرفته شده است.Activate to view larger image, بخوانید, ...ادامه مطلب